वनस्पतींना पोटॅश पोषक तत्वांची आवश्यकता असते | Plant Nutrient | Importance of Potash

 

वनस्पतींच्या वाढीसाठी आणि चांगल्या विकासासाठी सुमारे 16 पोषक तत्वांची आवश्यकता असते. यातील काही पोषक घटक वातावरणातून नैसर्गिकरित्या उपलब्ध होतात. जमिनीत पोषक तत्व नसल्यामुळे झाडांचा विकास योग्य प्रकारे होत नाही. त्यामुळे शेणखताचा आणि खतांचा वापर संतुलित असावा जेणेकरून पिकाला सर्व अवश्यक पोषक घटक पुरेशा प्रमाणात मिळतील. परंतु बहुतेक पोषक तत्वांच्या गरजा वेगवेगळ्या खतांच्या मदतीने पूर्ण केल्या जातात. यापैकी नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि पोटॅश हे सर्वात महत्वाचे आहेत जे झाडांना वाढीच्या वेळी सर्वात जास्त आवश्यक असतात.

      पोटॅश हे एक महत्त्वाचे पोषक तत्व आहे जे पिकाचे उत्पादन आणि गुणवत्ता वाढवते ज्यामुळे शेतकऱ्याला चांगले उत्पादन मिळू शकते. आज आपण पाहणार आहोत की, पिकाला कोणत्या कारणासाठी पोटॅश पोषक द्रव्ये लागतात.

पोटॅश हे आवश्यक पोषक तत्व आहे:-

* वनस्पतींच्या वाढीसाठी आणि विकासासाठी पोटॅश आवश्यक आहे.

* पोटॅश पिकांचे दुष्काळ, गारपीट, दंव आणि कीटक, रोग इत्यादी प्रतिकूल हवामानापासून संरक्षण करण्यास मदत करते.

* पोटॅश मुळांची योग्य वाढ करून पिकांना उपटण्यापासून वाचवते.

* पोटॅशच्या वापराने वनस्पतींच्या पेशींच्या भिंती जाड होतात आणि देठातील पेशींचे थर वाढत राहतात, परिणामी पीक पडण्यापासून संरक्षण मिळते.

* ज्या पिकांना पोटॅश भरपूर प्रमाणात मिळते त्यांना अपेक्षित उत्पादन देण्यासाठी तुलनेने कमी पाणी लागते.

* या हलक्या पोटॅशियमच्या वापरामुळे पिकाची पाणी वापर कार्यक्षमता वाढते.

* पोटॅश हा सर्वात महत्वाचा घटक आहे जो पिकांची गुणवत्ता वाढवतो.

* पोटॅश अन्नपदार्थांची साठवणूक आणि प्रसार वाढवते.

* वनस्पतींच्या प्रकाश संश्लेषणासाठी देखील पोटॅश आवश्यक आहे. हे वनस्पतींमधून नायट्रोजन वापरण्याची क्षमता देखील वाढवते.

पिकांची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी पोटॅशचे कार्य :-

* पोटॅश हे एक पोषक तत्व आहे जे पिकांची गुणवत्ता वाढवते, म्हणून त्याला गुणात्मक घटक म्हणतात.

* पोटॅशमुळे धान्यांमधील प्रथिनांचे प्रमाण वाढते. तसेच पिकांमध्ये व्हिटॅमिन सीचे प्रमाण वाढते.

* फळे आणि कंदांचा आकार वाढतो.

* फळांचा रंग आणि सुगंध वाढवते.

* कृषी उत्पादनांची साठवणूक आणि वाहतुकीची क्षमता वाढते.

* कृषी उत्पादनांचे शेल्फ लाइफ वाढवते.

वनस्पतींमध्ये पोटॅशच्या कमतरतेची लक्षणे :-

* वनस्पतींची वाढ आणि विकास कमी होतो.

* पानांचा रंग गडद होतो.

* जुन्या पानांचे टोक किंवा कडा पिवळसर पडणे, नंतर ऊती मरण पावणे आणि पाने सुकणे दिसून येते.

* ऊती तपकिरी होतात आणि मरतात.

* यानंतर पोटॅशच्या कमतरतेची लक्षणे नवीन पानांमध्ये दिसू लागतात जी लहान आणि हिरवी निळी होतात.

* देठ पातळ व ठिसूळ होऊन खाली पडतो.

* झाडाची मुळं कमी विकसित होतात आणि अनेकदा कुजायला लागतात.

* रोगांचा प्रादुर्भाव वाढतो.

* फळांचा आकार लहान राहतो आणि रंगही फिका पडतो.

पोटॅशचा वापर :-

* पोटॅशची पोषक द्रव्ये वेगवेगळ्या रासायनिक खतांद्वारे जमिनीत मिसळून पिकांना किंवा झाडांना देता येतात.

* यामध्ये पोटॅशियम क्लोराईड (M.O.P), पोटॅशियम सल्फेट (S.O.P), पोटॅशियम नायट्रेट (N.O.P) यांचा वापर करता येतो.

* पोटॅशियम क्लोराईड (M.O.P) मध्ये पोटॅशचे प्रमाण चांगले असते, त्यामुळे हे खत यशस्वीपणे वापरले जाऊ शकते, परंतु जी पिके क्लोराईड सहन करू शकत नाहीत जसे तंबाखू, बटाटे आणि काही फळझाडे त्यांच्यासाठी योग्य आहेत. पोटॅशियम सल्फेट (SOP) वापरू शकता.

* या पोषक घटकांचा वापर पिकाच्या अगदी सुरुवातीपासूनच करा आणि कमतरतेची लक्षणे दिसू लागल्यावर नाही.

*सर्व पोषक तत्वे पिकांना व झाडांना सुरुवातीपासूनच योग्य प्रमाणात दिल्यास पिकाची वाढ चांगली होऊन चांगले उत्पादन मिळू शकते.

       या गोष्टी लक्षात घेऊन शेतकऱ्यांनी पिकाला सुरुवातीपासूनच सर्व पोषक तत्वे पुरवावीत. वरील लक्षणे पिकामध्ये दिसल्यास पोटॅश पोषकद्रव्ये खताद्वारे पिकाला देता येतात.

*अधिक माहितीसाठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या.👇*

www.greenrevolutions.in

*आमच्यासोबत सोशल मीडियावरही सामील व्हा*

*YouTube:-*

https://youtube.com/@PheromoneTrap?si=KrfCv82YarfHVwTS

*इन्स्टाग्राम:-*

https://www.instagram.com/greenrevolution87?igsh=c3E5MGQ0aDJ2ZDk1

*फेसबुक:-*

https://m.facebook.com/groups/522198518657687/?ref=share&mibextid=8oHioR

*लिंकइन:-*

https://www.linkedin.com/company/greenrevolutions/

#ipm_school #IPM #gogreen #plants #plantnutrients #potash #K_nutrient #importanceofK #fertilizers #farming #smartfarming