IPM SCHOOL FARMERS EDUCATION PLATFORM

  रब्बी हंगामातील महत्वाचे पीक 🌱* *🌿हरभरा लागवड पूर्वतयारी* रब्बी हंगामात घेतल्या जाणाऱ्या पिकापैकी हरभरा हे एक महत्वाचे कडधान्य पीक आहे. राज्यात या पिकाच्या क्षेत्रामध्ये अतिशय भरघोस अशी वाढ झाली आहे. सन २०१६-१७ मध्ये महाराष्ट्र राज्यात हरभरा पिकाचे क्षेत्र १८.९५ लाख हेक्टर, उत्पादन १७.७७ लाख टन तर उत्पादकता ९३७ किलो/ हेक्टर अशी होती. देशाच्या एकूण हरभरा उत्पादनामध्ये महाराष्ट्राचा वाटा १४.८४ टक्के आहे. *🌱जमीन:- * हरभरा पिकासाठी मध्यम ते भारी काळी कसदार व चांगल्या निचऱ्याची जमीन निवडावी. हलकी अथवा भरड, पाणथळ, चोपण किंवा क्षारयुक्त जमीन हरभरा लागवडीसाठी निवडू नये.  *🌱पूर्वमशागत * खरीपाचे पीक निघाल्यानंतर खोल नांगरट करावी. कुळवाच्या दोन पाळया दयाव्यात. काडीकचरा वेचून जमीन स्वच्छ करावी. खरीपामध्ये शेणखत दिले नसल्यास हेक्टरी पाच टन चांगले कुजलेले शेणखत जमिनीमध्ये मिसळावे. या प्रमाणे सप्टेंबरच्या अखेरीस पेरणीसाठी शेत तयार ठेवावे. *🌱पेरणीची वेळ* हरभरा हे रब्बी हंगामाचे पीक असल्याने कोरडी व थंड हवा त्याला चांगली मानवते. कोरडवाहू क्षेत्रामध्ये जेथे सिंचनाची सोय अजिबात नसेल तेथे ...

कोबी, फ्लॉवर किंवा ब्रोकोली सारखी पिके बरेच भाजीपाला पिकवणारे शेतकरी हि पिके घेत असतात. हंगामानुसार बाजारामध्ये चांगला भाव देखील मिळतो. चांगले उत्पन्न मिळण्यासाठी पिकामध्ये वेळेवर लागणीपासून कीड व्यवस्थापन, रोग व्यवस्थापन, खत व्यवस्थापन, तण नियंत्रण, पाणी व्यवस्थापन या सर्व गोष्टींचं वेळेवर नियोजन करणे गरजेचे आहे.   पिकाची रोपे लावल्यानंतर खत व्यवस्थापन करणे खूप महत्वाचे आहे कारण पिकाच्या गरजेनुसार पिकाला अन्नद्रव्ये न मिळाल्यास पिकामध्ये वेगवेगळ्या विकृती दिसून येतात. तर आज आपण कोबी, फ्लॉवर पिकामध्ये अन्नद्रव्याच्या कमतरतेमुळे कोणत्या विकृती दिसतात हे जाणून घेणार आहोत.  अन्नद्रव्यांच्या कमतरतेमुळे निर्माण होणाऱ्या विकृती व्हिपटेल:-  फुलकोबीच्या पानाच्या पात्याची नेहमीसारखी वाढ न होता ती अरुंद व खुरटलेली दिसतात. झाडाचा शेंडा खुरटलेला राहतो व गड्डा भरत नाही. मॉलिब्डेनम या सूक्ष्म अन्नद्रव्याच्या कमतरतेमुळे हा दोष उद्भवतो. विशेषतः आम्लीय जमिनीत म्हणजेच ज्या जमिनीची आम्ल-विम्लता ४.५ पेक्षा कमी आहे तेथे ही विकृती दिसून येते. ब्राउनिंग (ब्राउन रॉट्):-  बोरॉन या सूक्ष...

  देशात उसाची लागवड मोठ्या प्रमाणात केली जाते. साधारणपणे तीन वेगवेगळ्या हंगामात उसाची पेरणी केली जाते. ऊस लागवडीत शेतकऱ्याला कमी काम करावे लागते आणि चांगला नफाही मिळतो. तसेच इतर पिकांच्या तुलनेत कीड व रोगांचा प्रादुर्भाव कमी असल्याने फारसे नुकसान सहन करावे लागत नाही. यासोबतच हवामानामुळेही या पिकाचे कमी नुकसान होते. चांगले उत्पादन मिळाल्यास पिकावर कीड व रोगांचा प्रादुर्भाव कमी व्हावा यासाठी शेतकऱ्याला सुरुवातीच्या दिवसांपासून काही गोष्टींची काळजी घ्यावी लागते.  कोणत्याही पिकाचे कीड व रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी पेरणीच्या वेळी बीजप्रक्रिया केल्यास सुरुवातीच्या दिवसात पिकाचे कीड व रोगांपासून संरक्षण होते व त्यांची वाढ चांगली होते. तर आज आपण ऊस पिकाची लागवड करताना बीजप्रक्रिया कशी करावी ते पाहू. ऊस बियाणे प्रक्रिया/शुद्धीकरण शेतात पिकवलेला निरोगी, रसाळ आणि अनुवांशिकदृष्ट्या शुद्ध ऊस 10 ते 11 महिन्यांचा असल्यास उसाच्या उत्पादनात 15 ते 20 टक्के वाढ होते. * प्लास्टिकच्या ट्रेमध्ये कोकोपीट वापरून उगवलेली उसाची झाडे सुमारे ३० ते ४० दिवसांनी लागवडीसाठी तयार होतात. यासाठी 9 ते 10 महिने...

  हा एक रोग आहे या रोगाला मायकोप्लाझ्माचा असे म्हणतात. ज्यामुळे वांगी पिकाचे खूप नुकसान होते. हा रोग मुख्यतः झाडाच्या फुलांच्या वेळी आढळून येतो आणि हा रोग सुरुवातीच्या पिकात जास्त प्रमाणात आढळतो. पाने अगदी लहान बाहेर येतात.खोडावर गाठी दिसून येतात आहेत आणि फांद्यांऐवजी, तेथे पानाची संख्या वाढते ज्यामुळे झाडे झुडूप आकाराची बनतात. अशा झाडांना फुले व फळे येत नाहीत, जर ती आली तर ती हिरव्या आणि लहान आकाराने असतात. रोग लवकर आढळल्यास, पीक उत्पादन मोठ्या प्रमाणात कमी होते. रोग कसा पसरतो:- लीफ हॉपर्स हा रोग एका झाडापासून दुसऱ्या झाडात पसरवतात. प्रतिबंध:- * हा रोग टाळण्यासाठी प्रथम रोगट झाडे उपटून नष्ट करा. * विषाणूजन्य रोगांपासून मुक्त होण्यासाठी नेहमी रोगमुक्त पिकांपासून बियाणे तयार करा. * उगवल्यानंतर, जवळजवळ दररोज आपल्या शेताची तपासणी करत रहा आणि रोगग्रस्त झाडे उपटून टाका आणि नष्ट करा कारण विषाणू जिवंत पेशींमध्ये वाढतो आणि जिवंत होतो. * शक्य असल्यास पीक रस शोषणाऱ्या किडींपासून मुक्त ठेवण्यासाठी नेटचा वापर केला जाऊ शकतो. * पिकाच्या सुरुवातीपासून एक एकरमध्ये 30-40 चिकट सापळे लावावेत. * जर तु...