IPM SCHOOL FARMERS EDUCATION PLATFORM

देशातील अनेक राज्यांमध्ये केळीचे पीक घेतले जाते. देशात केळीचे सर्वाधिक उत्पादन महाराष्ट्र, तामिळनाडू आणि गुजरातमध्ये घेतले जाते, परंतु केरळ, आंध्र प्रदेश आणि उत्तर प्रदेशमध्येही केळीची अनेक पिके घेतली जातात. केळीला वर्षभर बाजारात मागणी असते त्यामुळे शेतकऱ्यांना बाजारात चांगला दर मिळतो.  किंबहुना, खूप किटमुळे केळी पिकाचे नुकसान होते. केळी पिकाच्या सुरुवातीच्या दिवसात अनेक भागात पाने खाणाऱ्या किडींचा प्रादुर्भाव दिसून येतो. तर आज आपण हे पान खाण्याच्या किटचे व्यवस्थापन कसे करावे हे जाणून घेऊया. पाने खाणारी अळी   पिकाच्या वाढीच्या अवस्थेत या किटचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणात दिसून येतो. या किडीचे नाव स्पोडोप्टेरा लिटुरा असून ते टोबॅको कॅटरपिलर म्हणून ओळखले जाते. किडीचे जीवन चक्र   किडीचे पतंग तपकिरी रंगाचे दिसतात. तसेच त्यांच्या शरीरावर ठिपके आहेत. मादी पतंग पानांवर एका ठिकाणी गुच्छात 250-300 अंडी घालते. अंड्यातून बाहेर येणारे कोवळे सुरवंट पाने खारवाडटात , ज्यामुळे ते पांढरे होतात. वाढलेले सुरवंट पाने पुकारतात आणि कोवळ्या पानांमध्ये छिद्र करून खातात. पूर्ण वाढ झाल्य...

  सीताफळ पिकामध्ये कोणकोणती कीड येते? *पिठ्या ढेकूण(मिलीबग):-* * किडींचा प्रादुर्भाव पावसाळयात जास्त होते. * या किडी पाने , कोवळ्या फांद्या , कळ्या आणि कोवळी फळे यांचे शोषण करतात आणि त्यांच्यातील रस पिऊन घेतात त्यामुळे फळे आणि कळ्या गळ्याला लागतात. * झाडाची पाने काळी पडतात. * या किडी मधासारखा चिकट पदार्थ सोडतात. नियंत्रण – * ही कीड लागल्यास लागलीच कीडग्रस्त फांद्या , पाने काढून टाकावेत. * त्यांवर १०% कार्बारील भुकटी टाकून गाडावीत. * १५ दिवसांच्या अंतराने ३-४ वेळा मिलीबगला खाणारे परभक्षी किटक क्रिटोलिमस मोन्टोझरी प्रती एकरी ६०० ग्रॅम बागेतील झाडावर सोडावेत. * क्लोरोपायरीफॉस २५ मिली.+ २५ ग्रॅम ऑइलरोझीन सोप प्रती १० लिटर पाण्यात मिसळून पाण्यात मिसळून फवारणी केल्यास देखील या किडीवर नियंत्रण आणता येते. *फळ पोखरणारी पतंग कीड(फ्रुट बोरर):-* * ही कीड फळामध्ये घुसून वेडावाकडा मार्ग तयार करते. * फळामधील गर या किडी खाऊन टाकतात. * या किडीमुळे फळे गळून पडतात. * किडींची विष्टा फळावर जमा होते. नियंत्रण – * किड लागलेली फळे वेचून नष्ट करावीत. * झाडाजवळ खणून माती हलवून घ्यावी. * ...

* तंबाखु रोपावस्थेतील कुज* उत्तर कर्नाटक आणि महाराष्ट्र सीमा भागासह आंध्रप्रदेश,आसाम,बिहार,छत्तीसगड,गुजरात,मध्यप्रदेश,ओडिशा,तामिळनाडू,तेलंगना,उत्तरप्रदेश,पश्चिम बंगाल या राज्यांमध्ये तंबाखू पीक घेतले जाते. तंबाखू लागवडी आधी रोपे तयार करून घ्यावी लागतात. याच रोप तयार करताना रोप 'लागणे' म्हणजेच रोप कुजण्याची समस्या फार मोठ्या प्रमाणात भेडसावते. *ही समस्या मुख्यतः बुरशीजन्य रोगामुळे उदभवते.* *कारक बुरशी: -* Pythium spp,Olpidium brassicae,Thielaviopsis basicola या बुरशींमुळे रोप कुज होऊ शकते. *प्रादुर्भाव लक्षणे:-* •बियाणे बेड वर टाकल्यानंतर 3-4 दिवसांनी पूर्णपणे उगवून आलेले दिसून येतात. कारक बुरशी ह्या माती जनीत असल्याने त्यांचा प्रादुर्भाव हा मुळाकडून देठाकडे दिसून येतो. •काही ठिकाणी पाने तपकिरी पिवळे पडलेली दिसतात. ज्या ज्या ठिकाणी जास्त दाट बी पडलेले आहे त्या ठिकाणी पाने कुजायला चालू होतात. •रोप उपसल्यास मुळे पूर्णपणे तपकिरी पडली असल्यास Olpidium brassicae या कारक बुरशीचा प्रादुर्भाव समजावा.ज्या ठिकाणी बेड वर पाणी जास्त वेळ साचते तिथे जास्त प्रादुर्भाव पहायला मिळतो...

कापूस पिकामध्ये अनेक किटांमुळे पिकाचे नुकसान होते. काही किडी पिकातील पानांचे, काही खोडाचे आणि काही कापसाचे बोंडे खराब करतात. कापसाच्या बोंडावर किडींचा प्रादुर्भाव झाल्याने पिकाचे मोठे नुकसान झाले आहे. कापूस पिकातील बोंडाचे नुकसान करणाऱ्या किडीची माहिती शेतकऱ्याला हवी असल्यास. तरच शेतकरी किडीचे उत्तम व्यवस्थापन करून पिकाचे नुकसान टाळू शकतात. तर आज जाणून घेऊया कोणत्या किडीमुळे कापसाच्या बोंडाचे नुकसान होऊ शकते. कापूस/अमेरिकन बोंडअळी (Helicoverpa armigera):- कापसातील हिरवी सुरवंट, हरभरा सुरवंट आणि सोयाबीनमधील शेंगा सुरवंट हे सर्व सारखेच आहेत. सुरवंट पूर्णपणे हिरवा असतो, काहीवेळा हवामानामुळे तो हिरवा ते तपकिरी रंगाचा दिसतो. सुरवंट कापसाच्या शेंगा खातो आणि फळाच्या आत जातो. सुरवंटाचे तोंड आतून दिसते आणि बाकीचे शरीर बाहेर दिसते. सुरवंटाची विष्ठा बॉल/पॉडवर दिसू शकते आणि सुरवंट सरासरी 30 ते 40 शेंगा खराब करते. गुलाबी बोंडअळी/पेक्टिनोफोरा गॉसिपिएला:- कापूस सुरवंटांमध्ये सर्वात धोकादायक सुरवंट गुलाबी सुरवंट आहे. त्यासाठी बीटी कॉटनमध्ये बदल करण्यात आला. हा सुरवंट चमकदार गुलाबी रंगाचा दिसतो, म्हणून...