शेवगा | Pest of Drumstick | कीड |
कोरडवाहू आणि हलक्या जमिनीमध्ये येणारे चांगले पीक म्हणजे शेवगा. शेवगा हे कमी पाणी क्षेत्रामध्ये तग धरून राहते आणि चांगले उत्पन्न मिळवून देऊ शकते. सध्या पावसाची स्थिती चांगली आहे, पण बऱ्याचवेळा पाऊस कमी होत असतो. यामुळे अशा परिस्थितीत तग धरुन राहणारे पीक म्हणजे शेवगा. पण या पीकावरही रोगांचा आणि किडींचा प्रादुर्भाव होत असतो.
शेवगा पिकामध्ये येणारी कीड
फुलकिडे:-
या किडीची पिले आणि प्रौढ कोवळी पाने आणि शेंगांचा पृष्ठभाग खरवडतात आणि त्यातून रस शोषून घेतात. त्यामुळे पानांवर आणि शेंगांवर चट्टे पडतात. शेंगांचा आकार वेडावाकडा होतो. फुलकिडे खरवडलेल्या भागावर बुरशींचा शिरकाव होऊन बुरशीजन्य रोग वाढतात. तसेच शेंगांची प्रत खराब होते.
नियंत्रण:- लागवडीच्या वेळी जमिनीमध्ये निंबोळी पेंडीचा वापर करावा.
शेतामध्ये प्रति एकरी २० निळे चिकट सापळे लावावेत. फुलकिडे दिसू लागल्याबरोबर करंज तेल १ मि.ली. प्रति लीटर याप्रमाणे फवारावे. प्रादुर्भाव जास्त प्रमाणात दिसत असल्यास रासायनिक फवारणी करावी त्यामध्ये डायफेन्थुरॉन ५० डब्ल्युपी १२ ग्रॅम, फिप्रोनील ५ एससी ३० मिली किंवा अॅसिफेट ७५ एसपी ८ ग्रॅम. प्रती १० लिटर पाणी या प्रमाणात फवारणी करावी.
लाल कोळी:-
शेंड्याकडील पानांवर ही कीड झुपक्याने आढळून येते. अतिशय बारीक आणि लाल रंगाचे हे कोळी कोवळ्या पानांतून रस शोषून घेतात. त्यामुळे पिकांची पाने आकसतात आणि पानाच्या खालच्या बाजूस तांबूस रंग येतो. शेंगांची प्रत खराब होते.
नियंत्रण:- प्रादुर्भाव दिसू लागल्याबरोबर करंज तेल १ मिली निंबोळी तेल २ मि.ली. प्रति लीटर या प्रमाणात फवारावे. जैविक कीडनाशकामध्ये व्हर्टीसिलीअम लेकॅनी ५ ग्रॅम प्रति लीटर पाण्यात फवारावे. प्रादुर्भाव दिसून आल्यास रासायनिक कीटकनाशकांमध्ये डायकोफॉल १८.५ टक्के ५४ मिली, फोसॅलोन ३५ ईसी ३४ मिली. प्रती १० लिटर पाणी या प्रमाणात फवारणी करावी.
खोड आणि फांद्या पोखरणारी अळी:-
या किडीची अळी झाडाचे खोड पोखरून आत शिरते. झाड कमकुवत होते आणि खोडावर छिद्रे दिसतात. छिद्राभोवती अळीची भुसामिश्रीत विष्ठा दिसून येते. उत्पादनात घट येते.
नियंत्रण:- पेट्रोलमध्ये बुडविलेला कापसाचा बोळा अळीने पाडलेल्या छिद्रात टाकावा किंवा डायक्लोरोव्हॉस हे कीटकनाशक अळीच्या छिद्रात टाकावे आणि छिद्र चिखलाने बंद करावे.
पाने गुंडाळणारी अळी:-
या किडीची अळी शेवग्याची पाने व फुले यांचे नुकसान करते. पानांची आणि फुलांची मोठ्या प्रमाणात गळ होते. अळी शेंगाचे देखील नुकसान करते.
नियंत्रण :- या किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येताच ५ टक्के निंबोळी अर्काची फवारणी करावी. अधून-मधून अळीने गुंडाळलेली पाने एकत्र गोळा करून नष्ट करावी.
फळमाशी (Gitona distigma):-
फळमाशी फळांवर अंडी देते त्यामधून मॅगॉट्स शेंगांच्या टोकाला लहान भोक पाडून कोमल फळांमध्ये प्रवेश करतात. यामुळे फळांमधून चिकट द्रव बाहेर पडतो, ज्यामुळे शेवटी फळे वरच्या बाजूस कोरडे होतात. एका फळामध्ये जास्तीत जास्त 20-28 मॅगॉट्स आढळतात. फळांची अंतर्गत सामग्री कुजते.
नियंत्रण:- वेळोवेळी सर्व गळून पडलेली आणि खराब झालेली फळे खड्ड्यात टाकून नष्ट करा. प्रादुर्भावग्रस्त शेतात नांगरट करा आणि 25 किलो/हेक्टर दराने दाणेदार कीटकनाशक टाका किंवा 50% फळांच्या सेट झाल्यावर झाडावर NSKE 5% फवारणी करा. शेंगा 20-30 दिवसांच्या असताना डायक्लोरव्हॉस 76 SC 500 मिली किंवा मॅलेथिऑन 50 EC 750 मिली 500 - 750 मिली प्रति हेक्‍टरी पाण्यात मिसळून फवारणी करा.
कळ्या खाणारी अळी (Noorda moringae):-
अळ्या फुलांच्या कळ्यांमध्ये प्रवेश करतात आणि 75% पर्यंत कळ्या गळतात. साधारणपणे, प्रादुर्भाव झालेल्या कळ्यांमध्ये एकच सुरवंट असतो. खराब झालेल्या कळ्या क्वचितच उमलतात; अकाली खाली पडणे दक्षिण भारतात उन्हाळ्याच्या महिन्यांत क्रियाकलाप अधिक असतात.
नियंत्रण:- किडीचे प्रौढांना आकर्षित करण्यासाठी आणि मारण्यासाठी प्रकाश सापळे वापरा @ 1-2 प्रति हेक्टर वापरू शकता. कार्बारिल 50 डब्ल्यूपी 1.0 किलो किंवा मॅलेथिऑन 1.0 एल 500 - 750 मिली पाण्यात प्रति हेक्टर फवारणी करा.
लांब हॉर्न बीटल: (बटोसेरा रुबस):-
नुकसान- झाडाची साल खाली झिग-झॅग बुरुज बनवतात, अंतर्गत ऊतींना खातात, सॅपवुडपर्यंत पोहोचतात आणि प्रभावित फांद्या किंवा देठाचा मृत्यू होतो. प्रौढ कोवळ्या डहाळ्या आणि पेटीओल्सची साल खातात.
नियंत्रणासाठी झाडाचा बाधित भाग सर्व जाळीदार पदार्थ व किडीचे मलमूत्र काढून टाकून स्वच्छ करा. प्रत्येक छिद्रात कार्बन डायसल्फाइड, कार्बन टेट्राक्लोराईड, क्लोरोफॉर्म किंवा अगदी पेट्रोलमध्ये भिजवलेले कापूस-लोर घाला आणि चिखलाने प्रक्रिया केलेले छिद्र सील करा.
या किडींच्या सोबत नूर्डा ब्लिटालिस या प्रजातीची कीड सुद्धा दिसून येते.हि अळी पानांच्या लॅमिनावर खातात, पानांना पारदर्शक बनवतात. मार्च ते एप्रिल आणि डिसेंबर ते जानेवारी दरम्यान प्रादुर्भावाचा उच्च कालावधी असतो.
त्याचबरोबर वेगवेगळ्या ४ प्रकारच्या केसाळ अळींचा प्रादुर्भाव शेवगा पिकामध्ये दिसून येतो.अळी झाडाची साल खरडून आणि झाडाची पाने कुरतडून मोठ्या प्रमाणात खातात. गंभीर प्रादुर्भावामुळे झाडाचे नुकसान होते.वेगवेगळ्या भागानुसार या किडीचा प्रादुर्भाव आपल्याला शेवगा पिकामध्ये आढळून येतो.
संदर्भ-कृषिजागरन आणि इ-ऍग्री ब्लॉग.
एकात्मिक कीटक व्यवस्थापनासंबंधित नवनवीन अपडेट्स साठी नक्की सामील व्हा..👇👇
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा