ठिबक सिंचनाचे फायदे | Advantages of Drip Irrigation


 ठिबक सिंचन
   ठिबक सिंचन: ही सिंचनाची एक पद्धत आहे ज्यामध्ये पिकांच्या मुळांजवळ लहान प्लास्टिक पाईपद्वारे थेंब थेंब पाणी दिले जाते. हे सर्वप्रथम इस्रायलमध्ये वापरले गेले. या सिंचन पद्धतीत पाणी कमी प्रमाणात वापरले जाते. त्यामुळे पाण्याचे बाष्पीभवन कमी होऊन पाण्याचा अपव्यय कमी होतो.

   ही सिंचन पद्धत फळबागांच्या सिंचनासाठी वापरल्या जाणाऱ्या रखरखीत आणि अर्ध-शुष्क क्षेत्रासाठी अतिशय योग्य आहे. ठिबक सिंचनामुळे कोरडवाहू जमिनीवर फळबागा यशस्वीपणे वाढवणे शक्य झाले आहे. या सिंचन पद्धतीमध्ये द्रावणाच्या स्वरूपात खतेही दिली जातात. ज्या भागात पाण्याची कमतरता आहे, शेतजमीन असमान आहे आणि सिंचन प्रक्रिया महाग आहे अशा भागांसाठी ठिबक सिंचन अतिशय योग्य आहे.

ठिबक सिंचन/सिंचन प्रणालीची मुख्य वैशिष्ट्ये:-
* ठिबक सिंचन पद्धतीचा वापर केल्याने वेळ व श्रम खर्चही कमी होतो.
* रूट झोनमध्ये नेहमीच पुरेसे पाणी असते.
* जमिनीत हवा व पाण्याची योग्य उपलब्धता असल्याने पिकाची वाढ झपाट्याने व एकसारखी होते.
* पिकाला दररोज किंवा प्रत्येक इतर दिवशी पाणी दिले जाते.
*पाणी अतिशय हळू दिले जाते.

ठिबक सिंचनाचे फायदे :-
* पारंपरिक सिंचनाच्या तुलनेत ठिबक सिंचनाचे अनेक फायदे आहेत.
* ठिबक सिंचनात पाण्याचा वापर 95 टक्क्यांपर्यंत होतो, तर पारंपारिक सिंचनात पाण्याचा वापर फक्त 50 टक्के आहे.
* या सिंचनामध्ये नापीक जमिनीचे सुपीक जमिनीत रूपांतर करण्याची क्षमता आहे.
* सिंचनासाठी पुरेसे पाणी नसलेल्या भागातही या पद्धतीने सिंचन करून चांगली पिके घेता येतात.
* ठिबक सिंचन सिंचनामध्ये पिकाला आवश्यक तेवढेच पाणी आणि खतांचा पुरवठा केला जातो. त्यामुळे या सिंचनाद्वारे पाण्याचा तसेच खतांचा अनावश्यक अपव्यय टाळता येईल.
*या सिंचनामुळे बागायती पिकाची जलद वाढ होते ज्यामुळे पीक लवकर परिपक्व होते.
* ठिबक सिंचन तण नियंत्रणासाठी खूप उपयुक्त आहे कारण मर्यादित पृष्ठभागाच्या ओलाव्यामुळे तण कमी वाढतात.
* तणांचे प्रमाण कमी झाल्यामुळे जमिनीतील सर्व पोषक तत्वे झाडांना व पिकांना उपलब्ध होतात. त्यामुळे पिकांची गुणवत्ता आणि उत्पादन वाढते.
* ठिबक सिंचन सिंचनामध्ये इतर सिंचन पद्धतींपेक्षा जास्त पाणी वापरण्याची क्षमता असते.
* या सिंचनामुळे भूगर्भातील पाण्याची गळती व पृष्ठभाग वाहून गेल्याने कोणतेही नुकसान होत नाही.

हे सर्व फायदे लक्षात घेऊन सिंचनासाठी या ठिबक सिंचन पद्धतीचा वापर करून शेतकऱ्यांना कमी पाणी आणि खतांमध्ये चांगली पिके घेता येतात.
स्रोत-इंटरनेट


*उत्तर देणाऱ्या शेतकरी मित्रांची नावे:-* 

🌱बाळकृष्ण अंबिलढोके, कोल्हापूर.

🌱पोखरकर सयाजीराव, अहमदनगर

*उत्तर देणाऱ्या शेतकरी मित्रांचे मनपूर्वक आभार*


टिप्पण्या

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

आंबा मोहोर व फळधारणा वाढविण्यासाठीचे उपाय | Measures to increase mango blossom and fruit

आंब्यावरील पाने गुंडाळणारी अळी | Orthaga euadrusalis | आंब्यावरील किडी

सोयाबीन काढणी | काढणी नंतर घ्यावयाची काळजी | Precautions of Harvesting soyabean