पिकामधील मुख्य अन्नद्रव्ये । कमतरता लक्षणे । Deficiency Symptoms of NPK

 



 पिकांच्या वाढीसाठी अनेक गोष्टी आवश्यक/परिणामकारक होतात. ज्यामध्ये आपल्याला सुपीक माती, पाणी, हवामान, किडी आणि रोग यांचे परिणाम पिकांच्या वाढीवर दिसतात. 

  या सर्व गोष्टींमध्ये महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे पोषक तत्वांची (अन्नघटकांची) गरज. पिकाच्या चांगल्या वाढीसाठी सुमारे १६ पोषक तत्वांची आवश्यकता असते, त्यातील मुख्य पोषक तत्वे म्हणजे नत्र (नायट्रोजन), स्फुरद (फॉस्फरस) आणि पालाश (पोटॅश). यासोबतच पिकाला आवश्यक असलेले दुय्यम पोषक घटक आणि सूक्ष्म पोषक घटक देखील असतात. तर आज आपण जाणून घेऊया की जेव्हा मुख्य पोषक तत्वांची म्हणजेच नत्र, स्फुरद आणि पालाश यांची कमतरता असते तेव्हा पिकात कोणती लक्षणे दिसतात.


पोषक तत्वांच्या कमतरतेची लक्षणे

नत्र (नायट्रोजन) अन्नघटकाच्या कमतरतेची लक्षणे:-

* पिकात झाडांची/रोपांची खालची पाने पिवळी पडतात, तर झाडाच्या वरच्या बाजूला असलेली पाने हलकी हिरवी होतात.

* वनस्पतींमध्ये कमकुवत कोंब किंवा फांद्या दिसतात.

* कालांतराने, पाने तपकिरी होतील आणि कोमेजतील आणि अखेर गळून पडतील.

* झाडांची वाढ थांबून फुले आणि फळे कमी होतील.

* रोपांची वाढ थांबते.

* नवीन पानांची वाढ कमी होते.

* पीक लवकर परिपक्व होते.

* जर वेळेवर उपाययोजना केल्या नाहीत तर या अन्नघटक कमतरतेचा पिकांच्या उत्पादनावर मोठा परिणाम होऊ शकतो.


स्फुरद (फास्फोरस) अन्नघटकाच्या कमतरतेची लक्षणे:-

* रोपे लहान राहतात, पानांचा रंग हलका जांभळा किंवा तपकिरी होतो.

* पिकात फॉस्फरसची कमतरता प्रथम जुन्या (खालच्या) पानांवर दिसून येते.

* वनस्पतींच्या मुळांची वाढ आणि विकास कमी होतो, कधीकधी मुळे सुकतात.

* या पोषक तत्वाच्या कमतरतेमुळे खोड गडद पिवळे होते आणि फळे आणि बिया व्यवस्थित तयार होत नाहीत.


पालाश (पोटॅशियम) अन्नघटकाच्या कमतरतेची लक्षणे:-

* पाने तपकिरी आणि ठिपकेदार होतात आणि अकाली गळतात.

* पानांच्या कडा आणि टोके जळलेल्या दिसतात.

* फळे आणि बिया पूर्णपणे विकसित होत नाहीत आणि त्यांचा आकार लहान, आकुंचन पावतो आणि रंग हलका होतो.

* पीक रोगाला बळी पडण्याची शक्यता वाढते. 

म्हणून ज्यावेळी तुम्हाला पिकात या पोषक तत्वांची कमतरता जाणवते तेव्हा लक्षणांनुसार पिकाला पोषक तत्वे देऊन तुम्ही चांगले उत्पन्न मिळवू शकता.

स्रोत- अ‍ॅग्रोस्टार आणि इंटरनेट


उत्तर देणाऱ्या शेतकरी मित्रांची नावे:-

ओमकार मासाकल्ले, लातूर 

विश्वजित जगताप, खानापूर सांगली

दिव्याकुमार विद्याधर भोसागे, जयसिंगपूर कोल्हापूर

आनंद भास्करराव अजमीरे, हिवरखेड मोर्शी अमरावती

  उत्तर दिल्याबद्दल धन्यवाद


*अधिक माहिती साठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या.👇* 

www.greenrevolutions.in

 *Join Us On Social Media Also👇* 

*You Tube:-*

https://youtube.com/@PheromoneTrap?si=KrfCv82YarfHVwTS

 *Instagram:-*

https://www.instagram.com/greenrevolution87?igsh=c3E5MGQ0aDJ2ZDk1

*Facebook:-* 

https://m.facebook.com/groups/522198518657687/?ref=share&mibextid=8oHioR

*Linkedin:-* 

https://www.linkedin.com/company/greenrevolutions/


#ipmschool #IPM #farming #nutrients #deficiency #symptoms #smartfarming 

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

उन्हाळ्यामधील जमीन नांगरणी । फायदे । Benefits of Summer Ploughing

इमेज
  उन्हाळा हंगाम हा अतिशय महत्वपूर्ण काळ आहे ज्यामध्ये रब्बी पिके काढून पुढे येणाऱ्या खरीप हंगामासाठी जमीन तयार करणे. ज्यामध्ये शेतीमध्ये जमीन तयार करून घेणे पुढे घेतल्या जाणाऱ्या पिकासाठी अतिशय महत्वपूर्ण काम आहे.  जमिनीची खोल नांगरणी करून उन्हामध्ये तापत ठेवले जाते, ज्याचा अनेक नैसर्गिक व शाश्वत फायद्यांसाठी उपयोग होतो. ही प्रक्रिया केवळ तण व किड नियंत्रणापुरती मर्यादित नसून, जमिनीचा पोत आणि संरचना  सुधारण्यास आणि पुढील हंगामाच्या योग्य तयारी करण्यासाठीही महत्त्वाची ठरते.    आज आपण उन्हाळ्यामध्ये केल्या जाणाऱ्या खोल नांगरणीचे फायदे कोणते आहेत ज्यामुळे शेतकऱ्याला पुढे घेतल्या जाणाऱ्या पिकामध्ये फायदा मिळून उत्पन्न वाढेल? *जमिनीची खोल नांगरणी करून जमीन तापत ठेवण्याचे फायदे* *जमीन नांगरणी करताना सकाळच्या वेळी किंवा संध्याकाळच्या वेळेस करावी कारण त्यावेळेस नांगरणी करताना शेतामध्ये पक्षी जमून जमिनीमधून बाहेर पडणारी अळी अवस्था, किडीचे कोष तसेच इतर कीटक खातात त्यामुळे नैसर्गिक कीड नियंत्रण होते.  *रोग व किडींचा नैसर्गिकरित्या नायनाट होतो* उन्हाळ्यामध्ये खोल नांगर...
अधिक वाचा

मिरची पिकामध्ये थ्रिप्स नियंत्रण । एकात्मिक व्यवस्थापन पद्धती । Thrips Management

इमेज
  मिरचीचे पीक काही भागात अतिशय जास्त प्रमाणात घेतले जाते. त्यामध्ये महाराष्ट्रातील काही जिल्ह्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात मिरचीची लागवड केली जाते आणि याचे उत्पन्न मोठ्या प्रमाणात घेतले जाते. यामध्ये सांगली, सोलापूर, जळगाव, नांदेड, धुळे, नंदुरबार या प्रमुख जिल्ह्यात होते.   मिरची पिकाचे चांगले उत्पन्न घेण्यासाठी पिकामध्ये येणाऱ्या किडींचे नियंत्रण चांगल्या पद्धतीने करणे गरजेचे आहे. मिरची पिकामध्ये पाने खाणारी अळी, फळ पोखरणारी अळी, थ्रिप्स, मावा या प्रमुख किडींचा प्रादुर्भाव दिसून येतो. यापैकी थ्रिप्स किडीचा प्रादुर्भाव जास्त प्रमाणात होतो आणि त्यामुळे शेतकऱ्याला मोठ्या प्रमाणात नुकसानाला सामोरे जावे लागते. तर आज आपण थ्रिप्स कसे मिरची पिकाला नुकसान पोहोचवतात आणि त्यांचे प्रभावी नियंत्रण कसे करावे याबद्दल माहिती घेऊया..  *थ्रिप्स- * * थ्रिप्स अतिशय लहान कीड असून मिरची पिकामध्ये ते लहान पिवळसर आणि काळसर रंगाचे दिसून येतात.  * मिरची पिकामध्ये स्किर्टो थ्रिप्स डॉरसॅलिस नावाची प्रजात प्रामुख्याने आढळून येते.  * थ्रिप्स ची पिल्ले आणि प्रौढ दोन्ही अवस्था पिकाला नुकसान प...
अधिक वाचा

बीजप्रक्रिया । बीजप्रक्रियेचे फायदे । Benefits of Seed Treatment |

इमेज
  खरीप हंगाम चालू व्हायला अगदी थोडासाच अवधी शिल्लक आहे. एकसारखा पडणाऱ्या वळीव पावसाने बऱ्याच दिवसानंतर मागील आठवड्यापासून थोडीशी उसंत दिली आहे. त्यामुळे शेतकरी पेरणीसाठी शेत तयार करायच्या गडबडीत आहेत. खरीप हंगामामधील पिकांमध्ये कीड आणि रोगांचे प्रमाण इतर हंगामापेक्षा अधिक असते. त्यामुळे अगदी सुरुवातीपासून पिकाची काळजी घेणे गरजेचे आहे. पिकाची टोकण किंवा रोपलागण करताना बीजप्रक्रिया हि खूप महत्वाची आहे.  बीजप्रक्रिया म्हणजे बियाणे जमिनीत पेरणीपूर्वी जमिनीतून तसेच बियाण्यातून विविध प्रकारचे रोग पसरू नयेत आणि रोगांचा प्रसार होऊ नये त्याचबरोबर रोपांची वाढ चांगली, एकसारखी होऊन उत्पादन वाढण्यासाठी जैविक आणि रासायनिक अश्या दोन्ही पद्धतीने बीजप्रक्रिया केली जाते.    बीजप्रक्रिया करताना अगोदर रासायनिक औषधांची आणि त्यानंतर जैविक औषधांची प्रक्रिया करावी. बीजप्रक्रिया करताना अगोदर इमिडाक्लोप्रिड (कीटकनाशक) आणि त्यानंतर कार्बेन्डाझिम (बुरशीनाशक) यांची बीजप्रक्रिया करून त्यानंतर जैविक बीजप्रक्रिया करावी. जैविक बीजप्रक्रिया करताना ट्रायकोडर्मा, रायझोबियम, अझाटोबॅक्टर आणि स्फुरद विरघळ...
अधिक वाचा