भात रोपलागणी । कोणत्या गोष्टींची काळजी घ्यावी। Paddy Farming

 



भात हे महाराष्ट्रातील आणि भारतातील अनेक राज्यांमध्ये खरीप हंगामातील प्रमुख पीक आहे. भात पिकाची दोन पद्धतीने लागवड केली जाते एक म्हणजे टोकण पद्धती आणि दुसरी म्हणजे रोप लागण. सुक्या जमिनीमध्ये शक्यतो टोकण पद्धती वापरली जाते तर पाणी साचून राहणाऱ्या जमिनीमध्ये रोप लागण पद्धत वापरली जाते. रोप लागवड करताना योग्य काळजी घेतल्यास रोपांची वाढ चांगली होते, मर कमी होऊन उत्पादन वाढते. तर आज आपण जाणून घेणार आहोत कि भाताच्या रोपांची लागण करताना कोणती काळजी घ्यायला हवी. 


रोपलागवड करताना घ्यावयाची काळजी:-

*रोपे उपटताना घ्यायची काळजी:

योग्य वेळ:- रोपे साधारणपणे २० ते २५ दिवसांची झाल्यावर लागवडीसाठी योग्य होतात. यापेक्षा जुनी रोपे उपटल्यास ती जमिनीत रुजायला जास्त वेळ घेतात आणि त्यांची वाढ खुंटते.

पूर्व-पाणी व्यवस्थापन:- रोपे उपटण्यापूर्वी १-२ दिवस आधी रोपवाटिकेला (नर्सरी) हलके पाणी द्यावे. यामुळे माती मऊ होते आणि रोपे उपटताना त्यांची मुळे जास्त तुटत नाहीत .

काळजीपूर्वक उपटणे: रोपे उपटताना त्यांच्या मुळांना कमीत कमी धक्का लागेल याची काळजी घ्यावी. मुळे तुटणार नाहीत याची खबरदारी घ्या. मुळे जितकी जास्त सुरक्षित राहतील, तितकी ती लवकर रुजतात.


लागवड करण्यापूर्वीची काळजी:-

रोपे प्रक्रिया:- रोपे उपटल्यानंतर ती थेट लागवड करण्याऐवजी, त्यांना बुरशीनाशक आणि कीटकनाशकाच्या द्रावणात बुडवून प्रक्रिया करावी.

रासायनिक बुरशीनाशक रोपप्रक्रिया:- कार्बेन्डाझिम किंवा थायरम यासारख्या बुरशीनाशकाच्या द्रावणात (२ ग्रॅम प्रति लिटर पाणी) रोपांची मुळे १५-२० मिनिटे बुडवावीत. यामुळे मर रोग आणि इतर बुरशीजन्य रोगांपासून संरक्षण मिळते.

रासायनिक कीटकनाशक रोपप्रक्रिया:- क्लोरपायरीफॉस किंवा थायामेथोक्झाम यांसारख्या कीटकनाशकाच्या द्रावणात (१-२ मिली प्रति लिटर पाणी) मुळे बुडवू शकता. यामुळे सुरुवातीच्या काळात खोडकिडीसारख्या किडींपासून बचाव होतो.

जैविक रोपप्रक्रिया:- काही शेतकरी ट्राइकोडर्मा, ॲझोटोबॅक्टर आणि पीएसबी (PSB) सारख्या जैविक खतांच्या द्रावणात मुळे बुडवतात, ज्यामुळे रोपांची वाढ चांगली होते आणि नत्राची उपलब्धता वाढते.

रोपांची निवड:- फक्त निरोगी, एकसारख्या वाढीची आणि सशक्त रोपांचीच लागवडीसाठी निवड करावी. रोगट किंवा कमकुवत रोपे टाळावीत.


लागवड करतानाची काळजी:-

जमिनीची तयारी:- लागवड करण्यापूर्वी मुख्य शेतात चांगली चिखलणी करावी आणि जमीन समतल असावी. चिखलणीमुळे तणांचा बंदोबस्त होतो आणि पाणी जमिनीत मुरण्यास प्रतिबंध होतो, ज्यामुळे रोपाला योग्य ओलावा मिळतो.

योग्य अंतर:- रोपांची लागवड करताना ओळीतील अंतर आणि दोन रोपांतील अंतर योग्य ठेवावे.(सामान्यतः २०x१० सें.मी. (२० सें.मी. ओळीतील, १० सें.मी. रोपांतील) किंवा २०x१५ सें.मी. अंतर शिफारस केले जाते. यामुळे रोपांना पुरेशी जागा मिळते, हवा खेळती राहते आणि सूर्यप्रकाश व्यवस्थित मिळतो.)

योग्य खोलीवर रोपलागण:- रोपांची लागवड जास्त खोल किंवा जास्त उथळ करू नये. साधारणपणे २-३ सें.मी. खोलीवर लागवड करावी. जास्त खोल लावल्यास रोपांना फुटवे फुटायला वेळ लागतो आणि जास्त उथळ लावल्यास ती उखडण्याची शक्यता असते.

रोपांची संख्या:- प्रत्येक ठिकाणी १-२ रोपे लावावीत. २ रोपे लावल्याने उगवणक्षमता चांगली राहते आणि फुटवेही चांगले येतात.

पाण्याची पातळी:- लागवडीच्या वेळी शेतात २-३ सें.मी. पाण्याची पातळी असावी. यामुळे रोपांना मुळे धरण्यास मदत होते. नंतर हळूहळू पाण्याची पातळी वाढवता येते.

वेळेत लागवड:- रोपांची लागवड मान्सूनच्या सुरुवातीस (जून-जुलै) योग्य वेळी पूर्ण करावी. उशिरा लागवड केल्यास उत्पादनावर परिणाम होतो.


लागवडीनंतरची काळजी:-

पाणी व्यवस्थापन:- लागवडीनंतर काही दिवस शेतात पाण्याची योग्य पातळी (२-३ सें.मी.) कायम ठेवावी. यामुळे रोपे व्यवस्थित रुजतात.

तण नियंत्रण:- लागवडीनंतर लगेचच तणनाशकांचा वापर किंवा योग्य वेळी खुरपणी करून तणांचे नियंत्रण करावे. तण वाढल्यास पिकाच्या वाढीवर आणि उत्पादनावर परिणाम होतो.

खत व्यवस्थापन:- माती परीक्षणानुसार आणि पीक वाढीच्या अवस्थेनुसार योग्य प्रमाणात खतांचा वापर करावा.

सुरुवातीपासून या सर्व गोष्टींची काळजी घेतल्यास भात रोपांची लागवड यशस्वी होते आणि निरोगी पिकाचे चांगले उत्पादन मिळते.

स्रोत-इंटरनेट

उत्तर देणाऱ्या शेतकरी मित्रांची नावे:-

किरण विठ्ठल मगदूम, बोरवडे कागल कोल्हापूर 

भागीनाथ आसने, अ. नगर

क्रुषिभूषण सयाजीराव  गोपाळराव पोखरकर कोतूल ता.अकोले जि.अहिल्यानगर

महेंद्र आत्माराम जगताप, विटा खानापूर सांगली

  उत्तर दिल्याबद्दल धन्यवाद

*अधिक माहिती साठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या.👇* 

www.greenrevolutions.in

 *Join Us On Social Media Also👇* 

*You Tube:-*

https://youtube.com/@PheromoneTrap?si=KrfCv82YarfHVwTS

 *Instagram:-*

https://www.instagram.com/greenrevolution87?igsh=c3E5MGQ0aDJ2ZDk1

*Facebook:-* 

https://m.facebook.com/groups/522198518657687/?ref=share&mibextid=8oHioR

*Linkedin:-* 

https://www.linkedin.com/company/greenrevolutions/


#ipm #ipm_school #gogreen #paddy #cultivation #transplanting #precautions #paddyfarmer #smartfarming 

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

हुमणी कीड प्रभावी नियंत्रण । प्रतिबंधात्मक आणि नियंत्रणात्मक उपाय । White Grub Management |

इमेज
  हुमणी एक अतिशय नुकसानकारक आणि नियंत्रणासाठी कठीण अशी एक कीड आहे जी शेतकऱ्याचे ऊस, भुईमूग, बटाटा, सोयाबीन यासारख्या नगदी  तसेच भाजीपाला पिकामध्ये मोठ्या प्रमाणावर नुकसान करते. हुमणी हि खरीप हंगामामध्ये अधिक सक्रिय असल्यामुळे नियंत्रण उपाय करणे खूप कठीण होते. हुमणी किडीमुळे पिकाचे ३० से ८० टक्के पर्यंत नुकसान होऊ शकते.     हुमणी कीड जमिनीमध्ये राहून पिकाच्या मुळाजवळ राहून नुकसान पोहोचवते. हि कीड जमिनीमध्ये असल्यामुळे नियंत्रण उपाय करताना खूप कठीण जाते. त्यामुळे या किडीच्या नियंत्रणासाठी प्रतिबंधात्मक बाबी नियंत्रणात्मक उपाय केल्यास किडीचे नियंत्रण नक्कीच शक्य आहे. तर आज आपण पाहूया कि त्यासाठी प्रतिबंधात्मक आणि नियंत्रणात्मक उपाय कोणते करता येतील.                                                                         हुमणी नियंत्रणासाठी प्रतिबंधात्मक उपाय :- हुमणी किडीचे साधारणपण...
अधिक वाचा

बीजप्रक्रिया । बीजप्रक्रियेचे फायदे । Benefits of Seed Treatment |

इमेज
  खरीप हंगाम चालू व्हायला अगदी थोडासाच अवधी शिल्लक आहे. एकसारखा पडणाऱ्या वळीव पावसाने बऱ्याच दिवसानंतर मागील आठवड्यापासून थोडीशी उसंत दिली आहे. त्यामुळे शेतकरी पेरणीसाठी शेत तयार करायच्या गडबडीत आहेत. खरीप हंगामामधील पिकांमध्ये कीड आणि रोगांचे प्रमाण इतर हंगामापेक्षा अधिक असते. त्यामुळे अगदी सुरुवातीपासून पिकाची काळजी घेणे गरजेचे आहे. पिकाची टोकण किंवा रोपलागण करताना बीजप्रक्रिया हि खूप महत्वाची आहे.  बीजप्रक्रिया म्हणजे बियाणे जमिनीत पेरणीपूर्वी जमिनीतून तसेच बियाण्यातून विविध प्रकारचे रोग पसरू नयेत आणि रोगांचा प्रसार होऊ नये त्याचबरोबर रोपांची वाढ चांगली, एकसारखी होऊन उत्पादन वाढण्यासाठी जैविक आणि रासायनिक अश्या दोन्ही पद्धतीने बीजप्रक्रिया केली जाते.    बीजप्रक्रिया करताना अगोदर रासायनिक औषधांची आणि त्यानंतर जैविक औषधांची प्रक्रिया करावी. बीजप्रक्रिया करताना अगोदर इमिडाक्लोप्रिड (कीटकनाशक) आणि त्यानंतर कार्बेन्डाझिम (बुरशीनाशक) यांची बीजप्रक्रिया करून त्यानंतर जैविक बीजप्रक्रिया करावी. जैविक बीजप्रक्रिया करताना ट्रायकोडर्मा, रायझोबियम, अझाटोबॅक्टर आणि स्फुरद विरघळ...
अधिक वाचा

उन्हाळ्यामधील जमीन नांगरणी । फायदे । Benefits of Summer Ploughing

इमेज
  उन्हाळा हंगाम हा अतिशय महत्वपूर्ण काळ आहे ज्यामध्ये रब्बी पिके काढून पुढे येणाऱ्या खरीप हंगामासाठी जमीन तयार करणे. ज्यामध्ये शेतीमध्ये जमीन तयार करून घेणे पुढे घेतल्या जाणाऱ्या पिकासाठी अतिशय महत्वपूर्ण काम आहे.  जमिनीची खोल नांगरणी करून उन्हामध्ये तापत ठेवले जाते, ज्याचा अनेक नैसर्गिक व शाश्वत फायद्यांसाठी उपयोग होतो. ही प्रक्रिया केवळ तण व किड नियंत्रणापुरती मर्यादित नसून, जमिनीचा पोत आणि संरचना  सुधारण्यास आणि पुढील हंगामाच्या योग्य तयारी करण्यासाठीही महत्त्वाची ठरते.    आज आपण उन्हाळ्यामध्ये केल्या जाणाऱ्या खोल नांगरणीचे फायदे कोणते आहेत ज्यामुळे शेतकऱ्याला पुढे घेतल्या जाणाऱ्या पिकामध्ये फायदा मिळून उत्पन्न वाढेल? *जमिनीची खोल नांगरणी करून जमीन तापत ठेवण्याचे फायदे* *जमीन नांगरणी करताना सकाळच्या वेळी किंवा संध्याकाळच्या वेळेस करावी कारण त्यावेळेस नांगरणी करताना शेतामध्ये पक्षी जमून जमिनीमधून बाहेर पडणारी अळी अवस्था, किडीचे कोष तसेच इतर कीटक खातात त्यामुळे नैसर्गिक कीड नियंत्रण होते.  *रोग व किडींचा नैसर्गिकरित्या नायनाट होतो* उन्हाळ्यामध्ये खोल नांगर...
अधिक वाचा