तूर पिक । फुलांचे आणि शेंगांचे नुकसान करणाऱ्या किडी । Pest Damage in Pigeon Pea

 



तूर पिकामध्ये सुरुवातीपासून बऱ्याच किडींचा प्रादुर्भाव दिसून येतो. पण ज्यावेळी तूर फुलोरा अवस्थेत असते त्यानंतर बऱ्याच किडी तूर पिकामध्ये नुकसान करतात. या काळात झालेल्या किडीच्या प्रादुर्भावामुळे थेट उत्पन्नावर परिणाम होतो. 

 तूर पिकामध्ये फुलांचे आणि शेंगांचे नुकसान करणाऱ्या किडी महत्त्वाच्या आणि आर्थिकदृष्ट्या नुकसानकारक ठरतात. या किडींच्या प्रादुर्भावामुळे तुरीच्या उत्पादनात मोठी घट येते.


तूर पिकामध्ये फुलांचे आणि शेंगांचे नुकसान करणाऱ्या प्रमुख किडी:-

१.शेंगा पोखरणारी अळी (Helicoverpa armigera):-

ही तूर पिकावरील एक प्रमुख आणि जास्त नुकसानकारक कीड आहे.

नुकसान:

ही अळी सुरुवातीला कोवळ्या पानांवर आणि फुलांवर खाते.शेंगा भरण्याच्या अवस्थेत, अळी शेंगांना छिद्र पाडून आपले अर्धे शरीर शेंगामध्ये खुपसून दाणे खाते, तर उर्वरित शरीर बाहेर ठेवते. यामुळे शेंगा पोकळ होतात आणि उत्पादन पूर्णपणे नष्ट होऊ शकते.


२. शेंग माशी (Melanagromyza obtusa):-

तूर पिकामध्ये शेंगांच्या नुकसानीसाठी शेंग माशी ही दुसरी महत्त्वाची कीड आहे.हि साधारणपणे घरातील माशाप्रमाणे दिसणारी माशी असून रंगाने काळपट असते. 

नुकसान:

माशी शेंगांच्या पृष्ठभागावर अंडी घालते. अंड्यातून बाहेर आलेली अळी थेट शेंगामध्ये प्रवेश करते आणि आतील दाण्याला खाते. प्रादुर्भाव झालेल्या शेंगावर बाहेरून कोणतेही मोठे छिद्र दिसत नाही, परंतु शेंगाचे दाणे निकामी होतात. नुकसानीची जागा एक काळ्या रंगाच्या ठिपक्याने ओळखली जाते.


३. पिसारी पतंग / वाकड्या शेंगांची अळी (Plume Moth - Exelastis atomosa):-

या किडीचा प्रादुर्भाव अनेकदा शेंगा पोखरणारी अळी आणि शेंग माशी यांच्यासोबत होतो.

नुकसान:

या किडीच्या अळ्या शेंगांना छिद्र पाडतात आणि शेंगांच्या आतील दाणे खातात. या अळीमुळे शेंगा वाकड्या आणि विकृत होतात. ही अळी लहान, हिरवट आणि तंतुमय शरीराची असते.


४. मावा (Aphids):-

मावा हि कीड तूर पिकामध्ये कोवळ्या शेंड्यामधून रस शोषून पिकाला नुकसान पोहोचवते. 

नुकसान:

मावा कोवळ्या फुलांचे आणि शेंड्यांचे रस शोषण करतो. रस शोषणामुळे फुले गळून पडतात किंवा कमकुवत होतात. मावा मधासारखा चिकट पदार्थ (Honeydew) सोडतो, ज्यामुळे फुलांवर आणि शेंगांवर काळी बुरशी (सुटी मोल्ड) वाढते.

या मुख्य किडींच्या सोबतच तूर पिकामध्ये फुलांचे नुकसान करणारी कीड ठिपक्यांची अळी, ब्लिस्टर भुंगा, थ्रिप्स, पाने गुंडाळणारी अळी, रस शोषण करणारे छोटे भुंगे या किडींचा प्रादुर्भाव कमी अधिक प्रमाणात दिसून येतो. पिकामध्ये येणाऱ्या किडी, ओळख आणि नुकसान ओळखून वेळीच कीड नियंत्रण उपायांचा वापर केल्यास पिकाचे नुकसान वाचेल. 

   या किडींचे नियंत्रण करण्यासाठी फुलोऱ्याच्या आणि शेंगा भरण्याच्या अवस्थेत नियमित सर्वेक्षण करणे आणि आवश्यकतेनुसार निंबोळी तेल (Neem Oil) किंवा रासायनिक कीटकनाशकांची फवारणी करणे अत्यंत आवश्यक आहे.

स्रोत-इंटरनेट

उत्तर देणाऱ्या शेतकरी मित्रांची नावे:-

शिवाजी चौगले, राधानगरी कोल्हापूर

 उत्तर दिल्याबद्दल धन्यवाद

*अधिक माहिती साठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या.👇* 

www.greenrevolutions.in

 *Join Us On Social Media Also👇* 

*You Tube:-*

https://youtube.com/@PheromoneTrap?si=KrfCv82YarfHVwTS

 *Instagram:-*

https://www.instagram.com/greenrevolution87?igsh=c3E5MGQ0aDJ2ZDk1

*Facebook:-* 

https://m.facebook.com/groups/522198518657687/?ref=share&mibextid=8oHioR

*Linkedin:-* 

https://www.linkedin.com/company/greenrevolutions/


#ipmschool #IPM #gogreen #pigeonpea #pest #podborers #pestinfo #smartfarming 


टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

ऊसामधील लोकरी मावा कीड । प्रभावी नियंत्रण । wooly Aphids Management

इमेज
  ऊस पिकामध्ये बऱ्याच किडींमुळे नुकसान होते. शक्यतो पावसाळ्याच्या दिवसामध्ये प्रामुख्याने हुमणी कीड उसाची मुळे खाते त्यामुळे मोठे नुकसान ऊस पिकाचे होऊ शकते तसेच पावसाच्या दिवसामध्ये जास्त आर्द्रता आणि एकसारखा रिमझिम पाऊस त्यामुळे लोकरी मावा किडीचा प्रादुर्भाव सुद्धा अधिक प्रमाणात दिसून येतो.    ऊस पिकामध्ये लोकरी मावा ही एक गंभीर समस्या बनू शकते, विशेषतः जास्त आर्द्रता आणि ढगाळ वातावरणात याचा प्रादुर्भाव वेगाने वाढतो. या किडीमुळे ऊसाचे रस शोषण होते, ज्यामुळे वाढ खुंटते आणि उत्पादनात मोठी घट येते. याच्या प्रभावी व्यवस्थापनासाठी एकात्मिक कीड व्यवस्थापन (IPM) पद्धतींचा अवलंब करणे आवश्यक आहे. ऊस पिकातील लोकरी मावा किडीचे व्यवस्थापन प्रतिबंधात्मक उपाय - * लागवडीसाठी नेहमी निरोगी आणि किडीमुक्त बेण्याचा वापर करा. लागवड करण्यापूर्वी बेणे बुरशीनाशक आणि कीटकनाशकाच्या द्रावणात (उदा. इमिडाक्लोप्रिड किंवा थायमेथोक्झाम) बुडवून प्रक्रिया करून लागण करा. * लोकरी माव्याला काही प्रमाणात सहनशील असलेले वाण (उदा. को-८६०३२, को-८०११, कोएम-०२६५  या वाणांमध्ये माव्याचा प्रादुर्भाव कमी दिसून य...
अधिक वाचा

हुमणी कीड प्रभावी नियंत्रण । प्रतिबंधात्मक आणि नियंत्रणात्मक उपाय । White Grub Management |

इमेज
  हुमणी एक अतिशय नुकसानकारक आणि नियंत्रणासाठी कठीण अशी एक कीड आहे जी शेतकऱ्याचे ऊस, भुईमूग, बटाटा, सोयाबीन यासारख्या नगदी  तसेच भाजीपाला पिकामध्ये मोठ्या प्रमाणावर नुकसान करते. हुमणी हि खरीप हंगामामध्ये अधिक सक्रिय असल्यामुळे नियंत्रण उपाय करणे खूप कठीण होते. हुमणी किडीमुळे पिकाचे ३० से ८० टक्के पर्यंत नुकसान होऊ शकते.     हुमणी कीड जमिनीमध्ये राहून पिकाच्या मुळाजवळ राहून नुकसान पोहोचवते. हि कीड जमिनीमध्ये असल्यामुळे नियंत्रण उपाय करताना खूप कठीण जाते. त्यामुळे या किडीच्या नियंत्रणासाठी प्रतिबंधात्मक बाबी नियंत्रणात्मक उपाय केल्यास किडीचे नियंत्रण नक्कीच शक्य आहे. तर आज आपण पाहूया कि त्यासाठी प्रतिबंधात्मक आणि नियंत्रणात्मक उपाय कोणते करता येतील.                                                                         हुमणी नियंत्रणासाठी प्रतिबंधात्मक उपाय :- हुमणी किडीचे साधारणपण...
अधिक वाचा

रसशोषक किडी । पिकाचे कसे नुकसान करतात । Damage by Sucking Pest

इमेज
  पिकामध्ये वेगवेगळ्या किडींच्या मुळे नुकसान होताना पाहायला मिळते, त्यामध्ये पानांचे नुकसान करणारी कीड, खोडाला नुकसान पोहोचवणारी कीड, फळाला नुकसान पोहोचवणारी कीड आणि मुळाला नुकसान पोहोचवणाऱ्या या किडी पिकाला प्रत्यक्ष खाऊन नुकसान करतात तर पिकामध्ये रस शोषण करून पिकाला नुकसान करणाऱ्या किडींच्यामुळेही पिकाचे अधिक नुकसान होऊ शकते.      रसशोषक किडी या शेतीतील पिकांसाठी अत्यंत हानिकारक असतात. यामध्ये पांढरी माशी, मावा, तुडतुडे, थ्रिप्स यासारख्या बऱ्याच किडी पिकाला नुकसान पोहोचवतात. या किडी पिकामध्ये राहून पानांमधून, खोडामधून रस शोषून घेतात, ज्यामुळे पिकाचे नुकसान होते. हे नुकसान केवळ प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष असे दोन्ही प्रकारे होते.  रसशोषक किडीमुळे पिकाचे होणारे प्रत्यक्ष नुकसान:-  रसशोषक किडी (उदा. मावा, तुडतुडे, पांढरी माशी, फुलकिडे, पिठ्या ढेकूण इत्यादी) पानांमधून, कोवळ्या फांद्यांमधून, फुलांमधून किंवा फळांमधून रस शोषून घेतात. हा रस झाडाच्या वाढीसाठी आवश्यक पोषक तत्वे आणि पाणी वाहून नेतो. रस शोषल्यामुळे झाडाला आवश्यक पोषण मिळत नाही.   यामुळे पिकावर...
अधिक वाचा